Patriotyzm to...

Patriotyzm jest jednym z nielicznych pojęć używanych we współczesnych systemach komunikacji, których znaczenie jest tak dynamiczne i do których odwołanie (pozytywne i negatywne) nie pozwala na neutralność. Patriotyzm może być polem radykalnych dyskusji na tematy dotyczące nie tylko określonej zbiorowości, ale i sposobu patrzenia na współczesną kulturę w ogóle. W ten sposób może stać się pretekstem do próby uniwersalizacji różnorodnych dyskursów, rozproszonych i zdecentralizowanych, niekoniecznie przejmując w całości ich dziedzictwo, ale badając możliwość dialogu i wymiany, których ekonomię definiują w równym stopniu ustabilizowane struktury jak tworzone na nowo, alternatywne i elastyczne kanały komunikacji.
Poza tradycyjnymi koordynatami pojęcia patriotyzm (język, terytorium, symbole) i zawartą w nich hierarchiczną strukturą, należałoby zastanowić się nad potencjałem kontestacji zawartej w „patriotyzmie”, przede wszystkim w kontekście współczesnej dominacji świata nomadycznego.
Patriotyzm może być próbą stworzenia modelu policentrycznego (m.in. na poziomie tak idei jak i np. geografii), który wydaje się istotniejszym gwarantem wolności niż totalizm podporządkowujący sobie całość sfery publicznej i prywatnej, zarówno pod pozorem całkowitej kontroli lub jej całkowitego braku.
XX-wieczne doświadczenie Europy Środkowej (inaczej widziane z perspektywy każdego z krajów regionu), jest intrygującym pretekstem do dyskusji o patriotyzmie. Potrzeba stworzenia czy odkrycia na nowo pojęcia „Europa Środkowa” i jego współczesna popularność wynikają właśnie z doświadczeń poprzedniego stulecia, dla którego przemiany pojęcia patriotyzm, kształtowane wobec idei wolnościowych, nacjonalistycznych i post-narodowych, były jednym z najbardziej charakterystycznych zjawisk cywilizacyjnych. Konkurujące dziś sposoby widzenia patriotyzmu i towarzyszące im postawy ideowe czy polityczne mogą prowadzić do próby uniwersalizacji tej regionalnej historii, a tym samym do pytania o aktualnie obowiązujące kanony uniwersalizmu i źródła jego powstania.
Andrzej Szczerski

wróć

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5 License.